20'lik Diş Nedir?
Yirmi yaş dişi pek çok genç ve yetişkinin sıkıntılı süreçlerinden biridir. Çünkü yirmilik dişler çıkarken özellikle ağızda uygun yer yoksa ciddi ağrı yaratabilir ve diş çürüklerine neden olabilir. 20’lik diş ismi 17-21 yaş aralığında çıktığı için böyle adlandırılır. Ağzın en arka tarafında üst ve altta 2’şer tane 20 yaş dişi çıkar. Yirmilik dişler ağızda çıkan son dişlerdir. Aslında ağızdaki 32 diş, yirmilik dişlerin çıkmasıyla tamamlanmış olur. 20’lik diş aslında azı dişleridir. Herkeste 20 dişler tam çıkmayabilir. Bazı kişilerde 20’lik dişler sorunsuz çıkarken çoğu kişi 20’lik diş ağrısı çeker. Çünkü ağızda boşluk bulamayan 20’lik gömülü diş ciddi bir ağrıya sebep olur. Bu kişide diş çürüklerine neden olurken 20’lik diş ağrısı dayanılamaz olursa 20’lik diş çekilir.
20'lik Diş Çekimi
20’lik dişlerin çekilmesine karar verilmeden önce diş röntgeni çekilir. Çünkü röntgen ile yirmilik dişin ne kadar gömülü olduğu belirlenir. Diş muayenesi ile birlikte doktorunuz röntgen sonucuna göre doğru tedaviye karar verir. Apse, vb. bir sorun olmadığı sürece, yani başka herhangi bir tedaviye gerek kalmadan diş hekiminiz ve sizin belirlediğin uygun bir zaman 20’lik diş çekimi gerçekleştirilir. Her zaman diş çekimi kararı verilmez. Ancak 20’lik dişlerin çekilmemesi kararı o an alınsa bile bu dişler tamamen çıkana kadar takip edilmelidir. Çünkü ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler.
20'lik Diş Çekimi Nasıl Yapılır?
Yirmilik dişlerin çekilmesi dişin, diş etine ne kadar uzak olduğuna bağlı olarak şekillenir. Diş eti uyuşturulur, dişin çekileceği bölgeye bir iğne vurulabilir. Lokal bir anestezi uygulanır. Bir alet yardımıyla diş gevşetilir ve pense ile çekilir. Çekilen diş bölgesi temizlenir ve kanamanın durması için gerekli tedavi uygulanır. Bazen diş etinde küçük bir kesik yaratılabilir ve diş çıkarılmadan önce küçük parçalara ayrılabilir.
Yer darlığı 20’lik dişlerin açılı çıkmasına, sıkışmasına, kısmen çıkmasına veya gömülü olmasına neden olur. Yirmilik diş, tamamen gömülü yani diş etinin altındaysa çene cerrahı tarafından bu işin çıkarılması gerekir. 20’lik diş ameliyatı öncesi uyuşturma için bir ilaç verilir. Bu bazen sedasyon olabilir. Böylece ağrı hissedilmez. Cerrah diş etini keserek 20 yaş dişini alır.
20’lik diş çekimi 20 dakika kadar sürebilir. Bu süre zorlu operasyonlarda uzayabilir.
Diş çekimi sonrası nadir olarak alt dişler çekilirken sinirler zarar görebilir. Bu da dudak, dil ve çenede uyuşmaya neden olabilir. Kan pıhtınız kemikleri ve sinirleri açıkta bırakırsa, bu kuru soket (alveolit) adlı ağrılı bir duruma yol açabilir.
20’lik Diş Çekimi Sonrası
20’lik diş çekimi sonrası birkaç gün ağrı ve şişlik olması olağandır. Morluk da oluşabilir. Yirmilik diş çekimi sonrası ilk gün muhtemelen kanama olur. “20’lik diş ağrısı kaç gün sürer?” diye düşünebilirsiniz. Operasyondan sonra ağrı bir hafta sonuna doğru azalır ve sonra diner.
20’lik diş çekiminden sonra 24 saat boyunca dişlerinizi nazikçe fırçalayın. Dişin çekildiği bölge ve komşu olan bölgeleri doğrudan fırçalamayın. Doktorunuzun tavsiyesi üzerine antibiyotik ve ağrı kesiciler kullanabilirsiniz. İyileştirmeyi hızlandırmak için şu önerileri uygulayabilirsiniz:
- Yirmilik diş çekimi sonrası ağrı ve şişkinlik için belirli aralıklarla çenenize soğuk kompres uygulayabilirsiniz. Çekim öncesi de “20’lik diş ağrısına ne iyi gelir?” diye düşündüğünüzde soğuk kompresi aklınıza getirin.
- Kanamayı engelleyen kan pıhtısını çok fazla hareket ettirmemek için tükürmemeye, pipetle içecek tüketmemeye özen gösterin.
Bol su için. Ancak 20’lik diş çekimi sonrası 24 boyunca alkol, sıcak ve gazlı içecekler tüketmeyin. - Operasyondan sonra yaklaşık 1 hafta süresince ağzınızı tam olarak açamayabilirsiniz. Bu süreçte de sert yiyeceklerden kaçının ve yumuşak gıdalarla beslenin.
- Sigara içmekten kaçının.
Diş çekimi sonrası şu sorunlarla karşılaşırsanız mutlaka doktorunuzu arayın:
- Nefes almada ve yutmakta güçlük çekiyorsanız
- Kanama 1-2 gün sonra durmaz veya ağrı bir haftadan daha uzun sürerse
- Yüzdeki ve çenedeki şişlik birkaç günden fazla sürerse
- Uyuşukluk hissederseniz
- İrin ve kötü koku fark ederseniz
- Ateşiniz varsa.
20'lik Diş Ağrısı
Yirmilik dişler genellikle ağrı ile kendisini gösterir. Dişler gömülü ise yani çıkacak alan bulamıyorsa yarattığı ağrı son derece şiddetlidir. “20’lik diş ağrısı nerelere vurur?” sorusunu bile sordurabilir. Çünkü yirmilik diş ağrısı; çenede ve başta bile hissedilir. 20 yaş dişi ağızda enfeksiyona neden olduğuysa şu belirtileri verir:
- 20’lik dişin çevresinde kırmızı ve iltihaplı diş eti
- Yüzde şişlik
- Ağrı ve hassasiyet
- Diş etinden gelen akıntı
- Çene altında şişmiş ve ağrılı lenf bezleri
- Ağzı açma ve çiğnemede zorluk
- Ateş
- Besinlerin sıkışması sorunu
- Ağız temizliğinin zorlaşması
- Kötü ağız kokusu
20'lik Dişler Kaç Yaşında Çıkar?
“20’lik diş ne zaman çıkar?” sorusuna tam bir cevap verilemez. Çünkü yirmilik dişler, çoğunlukla 17-21 yaş arasında çıkar ama bazı kişilerde 21 yaşı aşıp 25’inde de çıkabilir.
20’lik Dişlerin Yarattığı Sorunlar
Azı dişleri ağızda en çok sorun yaratan dişlerdir. Dünyada her yıl milyonlarca 20’lik diş çekimi yapılır. Çünkü olması gereken 20’lik dişler, diş etinde yeterli alan bulamayıp gömülü kalır. Yirmilik diş çekimi şu nedenlerle de yapılır:
- Enfeksiyon ve kavite
- Lezyonlar (anormal görünümlü doku)
- Çevre dişlerde hasar
- Kök çevresinde kemik kaybı
- Dişi fırçalamak ve diş ipi kullanabilmek yani kısaca etkin ve tam bir ağız temizliği yapılamaması
- Diş eti hastalıkları
- Ağızda dişin çıkacağı yeterli alanın olmaması
Yirmilik dişe müdahale edilmemesi uzun vadede ciddi sorunlar doğurabilir. Dişin etrafındaki doku kiste dönüşebilir ve bu kemik kayıplarına kadar götürebilir. 20’lik diş, diş etinin alt ve yan tarafındaysa köklere zarar vererek yakındaki dişleri yok edebilir. Bir kısmı gömülü 20’lik dişin etrafında besinler sebebiyle bakteri ve plak birikebilir. Bu da dişi çürütüp müdahale edilmezse dişin kaybına kadar varabilir. Ağızdaki bu sorunlar çoğunlukla antibiyotik ve antiseptik gargaralarla tedavi edilir.
Diş hekimleri genellikle 20’lik dişlerin cerrahi olarak alınmasını tavsiye eder. Bazı diş hekimleri ise sağlıklı 20’lik diş çekimini doğru bulmazlar. Zaten yirmilik dişlerin çıkması için yeterli alan varsa ve herhangi bir sorun yoksa dişler çekilmez. Olağan şekilde sürmeleri beklenir. Sadece çıkarken yirmilik diş ağrısı hissedilebilir.
20’lik Diş Enfeksiyonuna Karşı Alınabilecek Önlemler
Yirmilik dişler diğer dişlere göre daha serttir. Bu da çürüklerin daha kolay oluşmasına zemin hazırlar. Bu nedenle dişler çıktığında enfeksiyon oluşmaması için aşağıdaki önerilere kulak verebilirsiniz:
- Günde 2 kere doğru yapılmış bir ağız hijyeni ağızda enfeksiyonlara neden olan bakterileri azaltmaya yardımcı olur. Ağız hijyeni sadece fırça ile mümkün değildir. Diş ipi, gargara gibi ürünleri de bu temizliği yaparken kullanmayı ihmal etmeyin.
- Yiyecekler ve bakterileri dişlerden ve diş etlerinden uzaklaştırmak için bol su tüketmeye özen gösterin.
- Şekerli besinler özellikle kırık diş etlerine sıkışarak bakterilere zemin hazırlayabilir.
- Diş hekimi kontrollerinizi düzenli yaptırın.
