Bahar sezonunun açılmasıyla mevsimsel alerjiler sizi mutsuz edebilir. Saman nezlesi ya da bir diğer adıyla alerjik rinit, burunda akıntı ve tıkanıklık, gözlerde kaşıntı ve sulanma, hapşırma atakları ve sinüs basıncı semptomları ile kendini belli eder. Belirtilere bakıldığında soğuk algınlığı şüphesiyle de yaklaşılsa da, soğuk algınlığının aksine saman nezlesine bir virüs sebebiyet vermez.
Saman nezlesi, polen, toz akarları, kedi-köpek tüyleri, kepekleri gibi alerjenlere karşı vücudun gösterdiği alerjik tepkilerden kaynaklanır. Eğer mevsim ne olursa olsun belirtiler kendini belli ediyorsa, uzun süreli alerjik rinitiniz olabilir. Hatta havadaki duman, parfüm kokusu, araba egzozu gibi şeylere karşı da alerjiniz oluşabilir. Saman nezlesi sizin okuldaki, işteki performansınızı etkileyebilir ve hayat kalitenizi kısıtlayabilir.
Saman Nezlesi Nedir?
Alerji, çok sık şahit olduğumuz bir hastalık türüdür. Çevresel faktörler ve genetik yatkınlık, hastalığın açığa çıkmasında etkilidir. Polen, hayvan tüyü, küf gibi alerjenler, vücutta kaşıntı, kızarıklık, şişme, spazm, göz akıntısı, burun akıntısı, hapşırma atakları gibi tepkiler ortaya çıkarır.
Alerji bazen tüm vücutta, bazen vücudun sadece bir bölümünde gerçekleşebilir. Alerji eğer gözde gerçekleşiyorsa alerjik konjonktivit, akciğerlerde mevcutsa astım, ciltte olursa ürtiker, egzama ya da kontak dermatit, eğer üst solunum yollarında gerçekleşiyorsa saman nezlesi ya da alerjik rinit olarak adlandırılır.
Saman Nezlesi Kimlerde Daha Sık Görülür?Her yaşta saman nezlesine rastlanıldığı gibi en sık 18-25 yaş aralığında hastalara rastlanılmaktadır. Saman nezlesinin yaşanması için genetik yatkınlığın önemi yadsınamaz. Yaklaşık %50’lik bölümü aileden pozitif vakalardır.
Saman Nezlesi Neden Olur?
Alerjik rinit (saman nezlesi ) olan kişilerde, vücut savunma sistemi havadan gelen zararsız maddeyi zararlı olarak var sayar ve ona karşı antikor üretir. Bu zararlı varsayılan maddeyle bir sonra ki temasınızda, üretilen antikorlar bağışıklık sisteminize bazı kimyasalları salması için sinyal verir ve bu da saman nezlesi semptomlarının ortaya çıkmasına yol açar.Saman Nezlesi Risk Faktörleri Nelerdir?Saman nezlesi olmayı tetikleyecek risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:- Ailede alerji, astım, atopik dermatit öykülerinin olması,
- Hayvan tüylerinin ve toz akarlarının bulunduğu bir ortamda hayatını idame ettirmek,
- Evde sigara içilmesi, bebeklik çağlarında sigara içen bir anneye maruz kalma,
- Hava kirliliğine maruz kalma,
- Ailede ilk çocuk olma
Saman Nezlesi Belirtileri Nelerdir?
Saman nezlesi belirtileri; burun akıntısı ve tıkanıklığı, gözlerin sulanması, kaşınması, hapşırma atakları, öksürük krizleri, geniz akıntısı, halsizlik, şişmiş göz altları, boğazda ve gırtlakta kaşıntı olarak sayılabilir. Alerjik rinit belirtileri yılın belirli zamanlarında başlayabilir ya da kötüleşebilir. Bunu tetikleyen etmenler arasında; ilkbahar ve sonbahar aylarında görülen çeşitli polenler, evcil hayvanlardan gelen toz akarları ve hayvan tüyleri, mantar ve küfler sayılabilir.Saman Nezlesi Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Doktorunuz fiziki ve tıbbi geçmişinizi dinledikten sonra sizden deri ve kan yoluyla gerçekleşen testler isteyebilir.
Deri testi: Alerjiyi tetikleyebilecek küçük miktarlarda alerjen madde kolunuza ve sırtınızın üst kısmına sürüldükten sonra alerjik reaksiyon için gözlemlenirsiniz. Alerjiniz mevcutsa, alerjenin temas ettirildiği bölgede kabarıklıklar meydana gelir.Kan testi: Bağışıklık sisteminizin belli alerjenlere olan tepkisini ölçmek için laboratuvara kan örneği gönderilir ve test ile alerjiye neden olan antikorların miktarını ölçer.Alerjenlere Maruz Kalmanızı Sınırlandırın!Alerjenlerden tamamen kaçınmak mümkün değildir, ancak bunlara maruz kalmanızı sınırlayarak siz de oluşan belirtilerinizi indirgeyebilirsiniz. Ve en önemlisi neye alerjiniz olduğundan haberdarsanız, tetikleyici maddelerden kaçınabilirsiniz.
Polen veya Küflere Karşı Bir Alerjiniz Mevcutsa;- Polenlerin daha etkin olduğu ilkbahar, sonbahar mevsimlerinde kapılarınızı ve pencerelerinizi mümkün olduğunca kapalı tutun.
- Çamaşırlarınızı polenlerin temas edeceği yerlere asmayın. Çünkü polenler çarşaflara ve havlulara yapışabilir.
- Evinizde ve arabanızda klima kullanımını tercih edin. Ve klimalarda, alerji sınıfı filtre kullanımına ve filtrelerin düzenli değiştirilmesine ekstra özen gösterin. Bu şekilde dışarıdan gelebilecek tozlar önlenebilir.
- Polen miktarının hat safhada olduğu sabah saatlerinde açık havada yapılacak iş, aktivite vb. şeylerden kaçının.
- Kuru ve rüzgarlı günlerde evde kalmayı tercih edin.
- Evinizi ve bahçenizi temizlerken mutlaka toz maskesi kullanın.
- Evinizdeki bitkiler ve çiçekler küf barındırabileceğinden ötürü çevrenizde minimum sayıda tutulmalıdır.
- Ev içinde ki rutubetli alanların bakımlarını, onarımlarını yaptırın.
- Yatak çarşaflarınızda alerjiye dayanıklı ürünler tercih edin.
- Çarşaf ve battaniyelerinizi en az 60 derece ısıtılmış suda yıkayın.
- Yemek pişirirken aspiratörleri açın, yıkanmış çamaşırları ev içinde kurutmayın.
- Evcil hayvanları evinizde beslemekten kaçının.
- Eğer beslemekten de vazgeçemiyorsanız, köpekleri haftada iki kez yıkayın. Evcil hayvanlarınızı yatak odanızdan ve mobilyalardan uzak tutun.
Saman Nezlesi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Saman nezlesini tetikleyen alerjenleri hayatınızdan mümkün olduğunca çıkarmak en temel önlemdir. Saman nezlesinin çok şiddetli olmadığı noktada, reçetesiz satılan ilaçlar semptomları hafifletmek için yeterli gelebilir. Daha kötü belirtilerle mücadele edebilmek için reçeteli ilaçlara gereksinim duyabilirsiniz. Hangi ilacın sizin reaksiyonunuza daha iyi geldiğini bulmak için birkaçını süzgecinizden geçirmeniz gerekebilir. Çocuğunuzda saman nezlesi teşhisi varsa, tedavisi hakkında doktorunuzla iletişime geçin.Bu hastalık özelinde ki ilaçlar reçeteli, reçetesiz fark etmeksizin doktor önerisiyle kullanılmalı. Çünkü bazı ilaçların, çocuklar için kullanımı onaylanmamıştır. İlaç kullanımının dışında saman nezlesi için tedavi alternatifleri:
Alerji İğneleri (immünoterapi): İlaçlar saman nezlesi belirtilerini hafifletmiyorsa veya çok fazla yan etkiye sebep oluyorsa, doktorunuz alerji aşıları kullanımını tavsiye edebilir. 3-5 yıl içinde, küçük miktarlarda alerjen içeren düzenli enjeksiyonlar alındığında vücudunuz, belirtilere neden olan alerjenlere alıştırmış ve ilaç ihtiyacı azalmış olur.İmmünoterapi Tedavisi: Kedi kepeği, toz akarları veya polene karşı alerjiniz mevcutsa özellikle etkili olabilir. Ayrıca çocuklarda immünoterapi, astım gelişimini önlemeye yardımcı olabilir.Dil Altı Alerji Tabletleri: Aşı yaptırmak yerine, ağzınızda çözülen hap şeklindeki anti-alerjenleri günlük olarak tüketebilirsiniz.Sinüslerinizi yıkamak: Burun kanallarınızı yıkamak, burun tıkanıklığını gidermenin oldukça hızlı, ucuz ve etkili bir yöntemidir. Durulama ile beraber burnunuzdaki mukus ve alerjenler temizlenmiş olur.Saman nezlesi olan kişilerin uzman doktorlar tarafından değerlendirilmesi ve alerjenlerin tespit edilerek aksiyon planı oluşturulması gerekir. Doktorunuzun tedavi planında verdiği ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır. Polen alerjisi mevcut kişilerin sezon başlamadan 2 hafta önce doktorun da bilgisi dahilinde ilaç tedavisine başlaması gerekir. Saman nezlesi tedavi edilmediği takdirde burun tıkanıklığı ve horlama sıkıntıları, çocuklarda odaklanma bozukluğu, dikkat eksikliği problemleri, yetişkinlerde anksiyete ve depresyona sebep olabilir.