El Titremesi Nasıl Geçer?
El titremesi aile kökenli olabildiği gibi başka rahatsızlıklardan da kaynaklanabiliyor. Birbirinden ayırt edilmeleri ise farklı etkenlerin değerlendirilmesi ile mümkün olabiliyor.
Tıptaki adıyla "tremor", yani titreme sabit bir eksen etrafında tekrarlayıcı, istemsiz oluşan, ritmik, sallanma şeklindeki bir eklem hareketidir. Bu eklem hareketi ellerde, kollarda, bacaklarda, başta ve ses tellerinde görülebilir.
Titreme, kasların kısa süreli kasılması ile ortaya çıkan bir hareket bozukluğudur. Genellikle ellerde görülür ama başta, kollarda, bacaklarda ve seste de görülebilir. Titreme çoğu kez günlük hayatı ve kişinin aktivitelerini engellemese de bazı durumlarda yaşam kalitesini düşürerek hayatı zorlaştırabilir. Titreme sorunu uykusuzluk, stres ve aşırı kafein tüketimiyle artabilir.
Ellerde Titreme Neden Olur?
Titremelerin pek çok nedeni olmakla beraber, en önemlileri stres, korku, hipertiroidizm ya da hipokalsemi (vücutta kalsiyum miktarının azalması) gibi metabolik durumlar ile bazı ilaçlar ve uyarıcılardır.
Ellerde Titreme Hangi Hastalığın Belirtisi Olabilir?
Ayrıca el titremesinin önemli bir nedeni daha vardır. Dinlenme anında ortaya çıkan el titremesi Parkinson hastalığı ve bazı hareket bozukluklarının ilk belirtisi olabilir. Parkinson gibi çok önemli nörolojik hastalıkların ilk belirtisi dinlenme anında ortaya çıkan el titremesidir. El titremesinin belirtisi olabilecek nörolojik hastalıklar MS, inme, travmatik beyin hasarı ve bazı omurilik hastalıkları gibi rahatsızlıklardır.
El titremesinin nedenleri çeşitli olduğu için, görülme sıklığı da buna bağlı olarak değişiklik gösterir. Örneğin, kişi sadece ayaktayken ortaya çıkan titremeler daha çok 40 yaş üzerinde görülürken, Parkinson kaynaklı titremelerin riski 60-65 yaşından sonra artar. Titremenin görülme sıklığını tespit edebilmek zordur. Çünkü metabolik nedenler, stres ve kafein kullanımı gibi etmenler tüm titremelerin sıklığını hesaplamayı imkânsız kılar. Titreme, kişide başka bir nörolojik belirtinin olmaması durumunda, genellikle "esansiyel tremor" adı verilen bir hastalık sonucuyla oluşur. Esansiyel tremor, 100 binde 350 gibi bir sıklıkla dünyada en fazla görülen hareket hastalığı olarak nitelendirilir.
El Titremesi Türleri
Esansiyel Tremor
En sık rastlanan bu tremor türü genellikle ellerde başlar ve her iki elde birden görülür. Önce tek elde görüldüyse, ortalama üç yıl içinde diğer elde de ortaya çıkar. Ailesel olan ya da olmayan türleri bulunur. Tremor genellikle yazı yazarken, eşyaların tutulmasında ya da ince motor hareket gerektiren durumlarda belirginleşir. Bu tremor türü alkol alınınca durur ya da azalır, uykuda ise kaybolur. Yorgunluk, kafein, sinir sistemini uyaran ilaçlar, ısı ve duygu durumu değişiklikleri, heyecanlanma, sinirlenme, stres, topluluk içinde olma tremoru fazlalaştırabilir. Öte yandan el titremelerine, ses veya dil tremoru da eşlik edebilir.
Parkinson Tremoru
Parkinson hastalığında görülen bu tür, genellikle tek taraflı başlar ve çoğunlukla istirahat halinde ortaya çıkar. Tremor gün içinde değişen şiddetlerde aralıklı olarak ortaya çıkar ve uykuda kaybolur, stres durumunda ise şiddetlenir. Tipik belirtisi ise para sayma hareketi yapar gibi, işaret ve başparmağın birlikte titremesidir.
Serebellar Tremor
Beyinciği etkileyen damarsal, tümöral, dejeneratif ya da kalıtsal nedenli birçok hastalıkta görülen bu titreme, istemli bir hareket sırasında ortaya çıkar. Örneğin kişi elektrik ya da asansör düğmesine basarken titreme meydana gelir.
Psikolojik Tremor
Dinlenirken ya da vücudun belli bir duruşunda, hareketle ortaya çıkabilen bu titreme, vücudun farklı yerlerinde izlenebilir. Titremenin sıklığının ve boyutunun değişkenlik gösterdiği bu durumlarda, hastalığa psikolojik rahatsızlıklar da eşlik eder.
Ortostatik Tremor
Bu titreme türü ayağa kalktıktan birkaç saniye sonra bacaklarda görülür. Kişi durduğu müddetçe devam eder ve düşmeye yol açabilir. Oturunca veya destek alındığında ise belirtiler sona erer.
Fizyolojik Tremor
Normal kas kasılmasına bağlı olarak tüm insanlarda ortaya çıkabilir. Bu türde titremenin salınımı için örnek vermek gerekirse parmağın ileri geri hareketi çok büyük olmaz. Stres, sıkıntı, korku, yorgunluk, anksiyete, hipoglisemi, hipertiroidi, alkolün bırakılması ve ateş gibi durumlarda ise gözle görülür şekilde fizyolojik tremora yol açar.
El Titremesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Titreme tedavisi nedenine bağlı olarak belirlenir. Bir ilacın yan etkisi olarak ortaya çıkan titremede, dozaj azaltılması ya da ilacın tamamen kesilmesi gündeme gelir. Parkinson hastalığına bağlı bir tremor (titreme) görülüyorsa, o yönde tedaviye başlanır. Esansiyel tremorun (ailevi titreme) tedavisinde ise farklı gruplardan ilaç tedavisi uygulanır. Titreme strese bağlı ise psikolojik destek ve stres yönetimiyle çözüm aranır. Metabolik bozukluklardan kaynaklanan titremede ise bozukluğun giderilmesi amaçlanır. Bazı seçilmiş vakalarda da cerrahi yöntemler uygulanabilir.
