Doğum sonrası görülen psikoz nedir?
Birçok kadın doğum sonrasında rahatlama, mutluluk, tatmin ve yoğun bir haz hissi duyar. Bazı kadınlarda ‘postpartum depresyon’ olarak adlandırılan doğum sonrası depresyon ortaya çıkar. Doğumdan sonraki 4 haftalık sürenin herhangi bir bölümünde postpartum depresyon görülebilir. Bu durum melankoliden farklı ve ciddidir. Doğumdan sonra hormonlar, psikolojik stres, bebeğe karşı aşırı sorumluluk duygusu gelişmesi bu durumun sebepleri arasında sayılabilir. Annenin eşi ile olan problemleri ve ekonomik güçlükler doğum sonrası depresyonu şiddetlendirebilir.
Postpartum psikoz
Psikoz, düşünce bozukluğu, gerçekle gerçek olmayanın ayrımının kaybedilmesi, duygulanım bozuklukları olarak tanımlanabilir. Doğum sonrası görülen postpartum depresyonda postpartum psikoz gelişir. Acil ve psikolojik yardım gerektiren bir durumdur. Halüsinasyonlar ve hezeyanlar (sayıklama) olabilir. Hezeyanlar genellikle bebek üzerinde odaklanır. Önceden kestirilemeyen duygu dalgalanmaları görülebilir. Genelde doğumdan sonra 2’nci gün ve 3 hafta arasında belirtiler ortaya çıkar.
Doğum sonrası depresyon belirtileri
İlk defa anne olanlar veya eşi ile ayrı olan kadınlarda doğum sonrası depresyon daha çok görülür. Doğumdan sonraki 1-5’inci günlerde belirtiler görülür. Halsizlik, sinirlilik, unutkanlık, çeşitli korkular, uykusuzluk sık rastlanan belirtilerdir. Daha ileri vakalarda panik atak, ağlama krizleri, bebeğe karşı ilgisizlik, can kaybı, hayata son verme düşünceleri beklenebilir. Doğum sonrası depresyon belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Mutsuzluk
- Hayattan keyif alamama
- Boşluk hissi
- İnsanlarla iletişim kurmada isteksizlik
- Halsizlik
- Uyku bozuklukları
- Suçluluk duygusu
- Kendini değersiz hissetme
- Tahammülsüzlük
- Çabuk öfkelenme
- Cinsel isteksizlik
- Konsantrasyon güçlüğü
- Eskiye kıyasla kendini çirkin hissetme gibi yakınmalar
Hamilelikte hormonlar psikolojiyi nasıl etkiler?
Hamilelik bir kadının yaşamında hormonlardaki değişime bağlı olarak fiziksel ve ruhsal değişimlerin yaşandığı önemli bir dönemdir. Bu dönemde vücut değişime uyum sağlayamazsa hamilelerde yaşama arzularını kaybetme, bebeği istememe, kendini değersiz görme gibi düşünceler oluşabilir. Bu düşünceler 2-3 haftadan uzun sürerse depresyon ya da diğer ruhsal bozukluk belirtileri ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarda mutlaka psikiyatrik yardım almak gerekir. Gebelik aslında bir hastalık değil, kadına özgü olumlu duygular geliştiren doğal, hoş bir süreçtir. Ancak doğuma ilişkin korku, bebeğin sağlığı ile ilgili endişelenme, kısıtlanmışlık duygusu, bebeği istememe gibi olumsuz duygular gözlenebilir. Bunlar hafif ve kısa süreli ise normal olarak değerlendirilebilir.
Doğum sonrası psikoloji
Annelerin yüzde 85'inde doğumdan sonraki ilk bir haftada melankolik durum görülmesi doğaldır. Doğumdan sonraki bir haftada annede görülebilen problemler şunlardır:
- Uyku problemleri
- Üzüntü
- Halsizlik
- Ağlama krizleri
- Baş ağrıları
- Konsantrasyon bozukluğu
- Şaşkınlık
- Sinirlilik
- İştahsızlık
Bu gibi problemler 2 hafta içinde ortadan kaybolabilir. Ayrıca geçiş döneminde eşin ve ailesinin anneye yardımcı olması da beklenir. Bu sorunlar, 2 haftadan uzun sürerse doğum sonrası depresyona işarettir ve psikiyatrik yardım alınması gerekebilir.
Doğum sonrası depresyon nasıl geçer?
Yapılan çalışmalar doğum sonrası depresyona genç yaşta anne olanlarda, ekonomik düzeyi düşük olanlarda ve bekar kadınlarda daha sık rastlandığını göstermiştir. Doğum sonrası depresyonun tedavisi majör depresyonla aynıdır. Tedavide anti-depresan ilaçlar ve psikoterapi yöntemi kullanılır. Emziren annelerde anti-depresan önerilmediğinden kadın doğum ve psikiyatri hekimlerinin birlikte tedavi planlamaları uygudur.
