Fıstık Alerjisi Can Kaybına Neden Olabiliyor
Alerjenler duyarlı kişilerde çeşitli sorunlara neden olabilen maddelerdir. ABD ve İngiltere’de istatiksel anlamda yüksek oranda görülmektedir. Ülkemizde ise nispeten daha nadir görülür. Fıstık alerjisi de nadir görülen alerjilerden biridir.
Fıstık Alerjisi Nedir?
Duyarlı kişilerin bağışıklık sisteminin fıstık içindeki bazı proteinleri yabancı madde olarak algılaması sonucu pek çok immun hücrede inflamasyon kaskadı (iltihap zinciri), alerjik reaksiyonlar ve vücutta buna bağlı bulgular oluşur. Bu belirtiler hafif dereceden hayatı tehdit edecek düzeye varacak kadar olabilir.
Fıstık Alerjisi Belirtileri
Halk arasında kurdeşen denilen ürtiker, ağız ve boğazda kaşıntı, karıncalanma yanma, ishal, mide krampları bulantı gibi sorunlar, hırıltı, nefes darlığı başlıca görülen belirtilerdir. Çocukluğunda fıstık alerjisi ve başka alerjilerin olması, atopik dermatit, anne ve babanın alerjik bireyler olması belirgin risk faktörleridir.
Fıstık Alerjisi Neden Olur?
Arachin ve conarachin proteinleri içeren bütün fıstık türleri, özellikle yer fıstığı alerjiye neden olur. Fıstık alerjisi vücutta oluşturduğu alerjik reaksiyonlar dışında astım ataklarını da tetikleyebilir. Bu durum daha çok hassas olan çocuklarda görülür. Hayatı tehdit eden anafilaktik şoka (yaşamı tehdit edebilecek ciddi alerjik reaksiyon) yol açabilir. Bu sırada çok belirgin nefes darlığı, boğaz şişmesi ve buna bağlı tıkanma, tansiyonun aşırı düşmesi sonucu bayılma, bilinç kaybı, nabız artışı yaşanabilir. Hasta, solunum yetmezliğinden kaybedilebilir. Bu tip durumlarda zaman yönetimi çok önemlidir.
Alerji Atağı Tedavisi
Hasta mümkünse hemen acil servise götürülmeli ya da kişi alerjikse önceden doktoru tarafından acil durumlarda kullanması için verilen epinefrin enjeksiyonu yapmalıdır. Yine de acil servise takip açısından gitmesi önerilir. Acil seriste adrenalin tedavisi verilir. Solunum yetmezliği varsa monitorize edilip maske veya burundan kanülle oksijen tedavisi verilir ve gerekirse yoğun bakıma alınır.
Fıstık Alerjisinin Tedavisi Yok
Fıstık alerjisinin kesin bir tedavisi yoktur. Fıstık tüketilmemesi, duyarsızlaştırma yöntemi dediğimiz az miktarda başlanıp artırılarak fıstık özü verilmesi bazı çalışmalarda olumlu bulunmuş olmakla birlikte bu konudaki sonuçlar netlik kazanmamıştır. Hafif alerjik belirtiler (kaşıntı, hafif kızarıklık gibi) yaşanırsa antihistaminik denilen antialerjik ilaçlar önerilir. Ciddi bir reaksiyonda ise mümkünse hemen epinefrin enjeksiyon yapılmalıdır.
Çocuğunuzda fıstık alerjisi varsa...
Çocuğunuzda fıstık alerjisi varsa fıstık ve fıstık ürünleri içeren çikolata, pasta, bazı soslar, fıstık yağı gibi gıda maddelerinden kaçınma önemlidir. Sırf yeme şeklinde tüketim değil fıstık unu gibi ürünlerin solunması ve cilde doğrudan teması da engellenmelidir. Çünkü bunlar da ciddi alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Muhtemel bir reaksiyon için hazırlıklı olunmalı, gereğinde acil servise ya da kendi doktoruna hemen başvurulmalı, evde adrenalin enjektör kullanımı konusunda eğitim verilmelidir. Ailede alerji öyküsü varsa gebelik ve emzirme döneminde de dikkatli olunmalıdır. Öte yandan gıda (fıstık) intoleransı ile fıstık alerjisini birbirinden ayırmak mümkündür. İntolerantada daha çok mide ağrısı, yanması, şişkinlik gibi GİS bulguları olur. İlgili intolerans ve alerji testleriyle teşhis edilir.
