Kalp Çarpıntısı Nedir?
Kalp çarpıntısı, kalp atımlarının hissedilmesidir. Kalbin kendine has bir atım şekli vardır. Ortalama 60-100 /dk arasında atım sayısı vardır. Egzersiz ve stres ile atım sayısı yükselir. Normalde bu atımları hissetmeyiz. Kalbin çalışmasından habersiz olarak yaşantımıza devam ederiz. Kalp atımlarını hissettiğimiz anda ise bütün dikkat kalbin üzerinde toplanır. İstirahat halinde 90/dk üzeri nabızlar, ani gelişen 120/dk üzeri nabızlar, stres ile atımların yükselmesi ve düzensiz atımları hissederiz. Bu hissiyatı kalp çarpıntısı olarak tanımlarız.
Kalp çarpıntısı çoğu zaman hepimizin aklına kalp rahatsızlıklarını getirir. Bu nedenle de hemen bir kardiyoloğun kapısını çalarız. Oysa kalpte çarpıntının başka birçok nedeni olabilir. Kalp çarpınısı nedenleri arasında en sık görülenleri kansızlık, guatr, hipoglisemi, uyku bozukluğu, sigara ve alkol tüketimi, hipotansiyon, mineral ve su dengesizliği, stres ve kaygı bozukluğu, hormonal değişimler, kondisyon düşüklüğü, kafein ve çay, ateşli hastalıklar, gıda takviyeleri, aşırı spor ve egzersiz, alerji, kronik hastalıklar, olumsuz yaşam koşulları, ağrı, böbrek üstü bezlerinin hastalıkları, kullanılan ilaçlar olarak sıralanabilir.
Kalp Çarpıntısı Neden Olur?
1. Kansızlık
Genç yaşlı her yaş grubunun ortak sorunlarından biri olan kansızlık genellikle tedavisi ihmal edilen bir hastalık. Dünya nüfusunun yüzde 25’inde görülen kansızlık, Türkiye’de sıklıkla demir eksikliğine bağlı olarak gelişir. Kansızlıkta kalp vücudun oksijen ihtiyacını karşılamak için daha çok çalışır ve bu tablo da kendini çarpıntıyla belli eder.
2. Guatr
Boyunda bulunan tiroit bezinin anormal derecede hızlı çalışması vücudun metabolizmasını hızlandırır. Bu tablo sıklıkla kendini çarpıntıyla gösterir. Sebebi bulunamayan çarpıntı şikayetlerinde mutlaka tiroit hormonlarına bakılması gerekir.
3. Hipoglisemi
Kan şekerinin düşmesi anlamına gelen hipoglisemi genç yaşlı herkesi tehdit eder. Bazı kişiler kanlarındaki glukoz seviyesi 70 miligram/desilitre (mg/dl) düzeyinin altına indiğinde hipoglisemi belirtileri gösterir. Çarpıntı, yemek yedikten hemen sonra aşırı insülin salınmasına bağlı olarak da gelişebilir. Hipoglisemi kendini sıklıkla halsizlik ve çarpıntıyla gösterir.
4. Uyku bozuklukları
Uyku, beyin ve vücutta doğal olarak gerçekleşen, değişen bilinç durumu, dışarıdan verilen uyarana azalmış yanıt ve istemli hareketlerin olmayışı ile karakterize bir durumdur. Uyku bozuklukları çarpıntının sık görülen sebeplerinden biri. Vücut uyku sırasında metabolizmasını yavaşlatır ve dinlenir. Düzenli ve kaliteli uyku uyumayan kişilerde kandaki stres hormonlarının seviyesindeki artışa paralel olarak gün içerisinde kalp hızı daha yüksek seyrediyor ve çarpıntı daha sık gözlenir.
5. Sigara ve alkol tüketimi
Tütün ürünleri ve aşırı alkol tüketimi vücudun metabolizmasını etkiler ve stres hormon seviyelerinde artış yapar. Bu durum da sıklıkla çarpıntı ataklarına yol açar. Düzenli alkol kullanımı ritim bozukluğu riskini arttırdığı gibi, özellikle tatil zamanlarında ani ve yoğun alkol kullanımı sonrasında da ritim bozuklukları tetiklenir. ‘Tatil kalbi sendromu" olarak tanımlanmış olan bu durum, özellikle kış aylarında hafta sonunun bitiminde daha çok görülür.
6. Hipotansiyon (düşük tansiyon)
Tansiyon düşüklüğü anlamına gelen hipotansiyon daha çok uzun boylu ve zayıf gençler ile yaşlılarda görülür. Düşük tansiyon (hipotansiyon) durumunda kan yolu ile taşınan başta oksijen olmak üzere organların ihtiyaç duyduğu maddelerin iletimi aksar. Bu durum uzun sürerse organların işleyişi dahi bozulabilir. Aşırı yorgunluk, ayakta durma ve az su içilmesiyle bağlantılı olan tansiyon düşüklüğü genelde halsizlik, baş dönmesi ve çarpıntıyla ortaya çıkar.
7. Mineral ve su dengesizliği
Vücuttaki su ve tuz miktarının az olması çarpıntıyı tetikleyebilir. Bu duruma sıklıkla halsizlik ve tansiyon düşüklüğü de etki eder. Sağlıklı bir kişinin vücudunun üçte ikisi sudan oluşuyor. Vücudun normal su miktarı azaldığında, tuz ve şeker dengesi de bozuluyor. Aşırı egzersiz ve yaz sıcağında terleme, vücudumuzdaki suyun hızla azalmasına sebep oluyor. Yeterince su içilmemesi ve kaybedilen suyun yerine konulmaması, vücudumuzun susuz kalmasına yol açıyor; bu durum vücuttaki elektrolitleri azaltıyor, tansiyonu düşürüyor ve çarpıntıya yol açıyor. Aşırı egzersiz, enfeksiyon, sıcak hava gibi diğer etkenler olmadığı durumda günlük su alımının; genellikle kadınlarda günde 2 litre, erkeklerde 2 buçuk litre olması gerekiyor.
8. Stres ve kaygı bozukluğu
Vücutta oluşan her türlü fiziksel ve duygusal stres çarpıntıyı tetikler. Bunun yanında kaygı bozukluğu, evham ve depresyon da çarpıntının temel sebeplerini oluşturur. Huzursuzluk, korku ve stres çarpıntıyı tetikler. Bu duygular özellikle panik atak sırasında sıklıkla görülür. Panik atağın neden olduğu aşırı çarpıntı hissi kişide yoğun bir korkuya neden olmakla birlikte, ayırımın yapılması için öncelikle uzman hekim tarafından kardiyak tetkiklerin yapılması, gereği halinde psikiyatri uzmanının görüşünün alınması gerekir. Kardiyoloji ve psikiyatri uzmanları birlikte çalışarak, kişilerin fiziksel ve psikolojik tedavisinde başarı sağlayabilir.
9. Hormonal değişimler
Kadınlarda oluşan hormonal değişimler kendini çarpıntı olarak gösterebilir. Özellikle menstrual periyotlar öncesinde ve menopoza geçiş sürecinde çarpıntı atakları sık gözlenir. Hamilelik sürecinde de kalp atım hızı yükselir ve çarpıntı şikayetleri sıklaşır.
10. Kondisyon düşüklüğü
Çarpıntının en sık sebeplerinden biri de vücudun efor yapmaması sonucu oluşan hamlama ve kondisyon düşüklüğü. Genç yaşlı herkesi etkileyen bu durum yokuşta ve merdivenlerde çarpıntı ile nefes darlığıyla kendini gösterir. Kondisyon düşüklüğüne karşı yürüyüş yapabilirsiniz. Yürüyüş; kan akışını ve kan damarlarının miktarını artırarak dolaşımı iyileştirir, kalp-damar ve bazı beyin damarsal hastalıkların riskini azaltır. Kalp kası dahil, vücut kaslarını kuvvetlendirerek daha etkin çalışmalarını sağlar. Stres durumunda tansiyonda oluşan yükselmeyi azaltarak kan basıncını düzenler.
11. Kafein ve çay
Kafeinli enerji içecekleri ile yoğun kahveler genellikle çarpıntıyı tetikler. Aşırı koyu siyah çay da çarpıntıyı tetikleyen içecekler arasında yer alır. Yeşil çay ise tam tersine kalbi sakinleştiren ve çarpıntıyı azaltan bir içecek olarak nitelendirilir.
12. Ateşli hastalıklar
Ateş yüksekliği çarpıntıyı tetikleyen temel etkenlerden biri. Sıklıkla enfeksiyon ya da romatizmal hastalıkların eşlik ettiği ateş yüksekliği sırasında kalbin üzerindeki yük artar ve kalp daha çok çalışır. Bunun sonucunda da çarpıntı oluşur.
13. Gıda takviyeleri
Özellikle vücut geliştirme için kullanılan bitkisel gıda takviyelerinin çoğunda vücudu tetikleyecek maddeler bulunur ve bu durum çarpıntıya yol açabilir.
14. Aşırı spor ve egzersiz
Hazır olamayan bir vücudun yoğun spor yapması sıklıkla çarpıntıya neden olur. Zaman zaman bu durum ciddi ritim bozukluklarını tetikleyebilir. Bu nedenle sıfırdan spora başlayacak kişilerin ilk ay ısınma şeklinde spor yapmaları gerekir. Isınma hareketleri 2 şekildedir. Birincisi yapılacak ağır bir spor öncesinde vücudu o spora 1 ay önceden hazırlamaktır. İkincisi ise spora başlamadan 15-30 dakika öncesinde yapılacak ısınma hareketleridir.
15. Alerji
Besin alerjileri sık görülen çarpıntı sebeplerinden biri. Deniz mahsullerinde daha sık görülen bu durum yemek sırasında sıklıkla çarpıntı ve halsizlikle ortaya çıkar. Ağır yemek sonrasında hazımsızlığa bağlı çarpıntı atakları da sık görülür. Besin alerjisi sadece o besini tüketmekle değil, alerjik besinin koklanması, solunması veya dokunulması sonucu ortaya çıkabilir. Ağır alerjik vakalarda kişi söz konusu besini yemese de pişirildiği, yenildiği ortamlarda bulunduğu hatta o besini yiyen kişi tarafından öpüldüğü zaman da ciddi alerjik reaksiyon gösterebilir.
16. Kronik hastalıklar
Yüksek tansiyon, KOAH gibi kronik hastalıklar, romatizmal hastalıklar ve kanser türleri de vücutta iltihabi reaksiyon oluşturarak çarpıntıya yol açabilir.
17. Olumsuz yaşam koşulları
Çok tozlu, havasız iş ve ev koşulları da çarpıntıyı tetikleyebilen etkenlerden. Deniz seviyesinden yüksek rakımlara giden kişilerde oksijen açlığına bağlı çarpıntı şikayetleri de sık görülür.
18. Ağrı
Vücutta gelişen baş ağrısı, diş ağrısı, böbrek ağrıları, bel ağrıları ve kireçlenme ağrıları vücuttaki stres seviyesini yükselterek çarpıntıyı tetikleyebilir.
19. Böbreküstü bezlerinin hastalıkları
Böbreküstü bezleri vücuttaki stres hormonlarını salgılayan temel organlar. Hastalık nedeniyle bu bezden aşırı salınan hormonlar çarpıntı ve tansiyon yüksekliğiyle sinyal verir.
20. İlaçlar
İlaç kullanımı, kalp çarpıntısına yol açan en önemli dış etkenlerden biri. Özellikle grip ve astım ilaçları, guatr ilaçları, antibiyotikler ve depresyon ilaçları ciddi çarpıntı atakları yapabilir.
Kalp Çarpıntısı Belirtileri
Çarpıntı hissi genelde kendisini göğüs bölgesindeki güçlü vurular ile gösterir. Beraberinde genelde nefes açlığı olur. Ani gelişen hızlı atımlar genelde kuş kanatları yada kelebek kanat çırpması şeklinde ifade edilir. Göğüste baskı hissi oluşabilir. Uzun süren yüksek hızlı çarpıntılar tansiyonu düşürerek halsizlik, baş dönmesi yapabilir. Düzensiz atım şeklinde gelen çarpıntı ataklarında ise genelde göğüs üzerinde sert vuru ve sonrasında boşluk hissi tarif edilir. Kişiler kalbin durmasından korkar. Peş peşe gelen ek atımlarda göğüs ağrısı hissedilebilir.
