Yazı İçeriği

Şeker bağımlılık yaratır

Şeker hastalığı riski artar

Basit şeker tüketmeyin

Hazır gıdalardaki ilave şekere dikkat

Şekerin de ‘sağlıklı’ olanı tüketilmeli

Esmer diye rengine aldanmayın!

Meyve neden aşırı tüketilmemeli?

Şekeri değişik isimlerle tüketiriz

Hangi besinde ne kadar şeker var?

Yediğimiz pek çok besin şeker içerir

Günlük şeker tüketiminin kadınlarda 1 yemek kaşığı, erkeklerde 2-3 yemek kaşığını aşması ciddi hastalıklara davetiye çıkarır. Oysa değişik isimler altında en masum görünen ürünlerin içinde bile kaşık kaşık şeker olduğu bilinmeli. Örneğin 5 adet tatlı bisküvi 3 yemek kaşığı, 100 gram patates cipsi 4 gram, bir adet çikolatalı gofret 3 gram, bir adet simit 4,5 yemek kaşığı şeker içerir. Araştırmalar diyabetten kansere birçok hastalığa zemin hazırlayan şekerin, dünyadaki en çok bağımlılık yaratan besin olduğunu da ortaya koyuyor. İşte soframızdaki şekerin zararlı yüzü, önemli uyarılar ve öneriler...


Şeker bağımlılık yaratır

Aslında vücudun bir enerji kaynağı olan şeker, doğru yollardan alınmayıp ölçüsüz kullanıldığında vücudumuz için zararlı. Araştırmalara göre fazla tüketimi; yüksek tansiyondan diyabete, kalp hastalıklarından kansere dek birçok hastalığa zemin hazırlar. Son araştırmalar, obezitenin en önemli nedenlerinden birinin şeker olduğunu, üstelik şekerin mutluluk vermekle kalmayıp bağımlılık da yarattığını ortaya koyuyor. Kişi, şekerli yiyecekleri yediğinde sürekli yeme isteği duyar.

Şeker hastalığı riski artar

Şeker tüketimi kanser riskini de artırır. Moleküler düzeyde yapılan bilimsel araştırmalarda, kanserli hücrelerin sağlıklı hücrelere göre şekeri 50 kat daha fazla kullandığı ve bu nedenle kanser hücrelerinin vücutta daha hızlı çoğalmasına neden olduğu üzerinde durulur. Bununla birlikte aşırı tüketimi sonucunda obezitenin artması, kan şekeri düzeylerinin değişmesi ve diyabet hastalığının (şeker hastalığı) artması da ilave olarak bu hastalığı olan bireylerin kanser riskini artırır.

Basit şeker tüketmeyin

Bu nedenle sofra şekeri, kurabiyeler, şekerlemeler, hazır salata sosları, yüksek fruktoz veya mısır şurubu içeren hazır yiyecekler gibi basit şekeri beslenmenizden çıkarın. Ancak bal, reçel gibi yiyecekleri hayatından çıkaramayanlar günlük enerji gereksinmelerinin yüzde 10’undan fazlasını bu kaynaklardan tüketmemeye dikkat etmeli. Enerji gereksinimi kişiye, cinsiyete, aktiviteye, hastalık durumuna göre değişse de kadınların 1 yemek kaşığı, erkeklerin 2-3 yemek kaşığından fazla şekerli besinleri tüketmemeleri önerilir.

Hazır gıdalardaki ilave şekere dikkat

Günlük beslenmemizde şekerden tamamen kaçınmak neredeyse imkansız. Makarna ve salata soslarından yoğurda, ketçaptan unlu mamullere meyve sularına hatta bebek mamalarında dahi şeker bulunur. Soframıza getirdiğimiz, iştahla yediğimiz birçok hazır gıdaya, kendi içerdikleri şekerin yanı sıra ayrıca şeker ilave edilir.

Şekerin de ‘sağlıklı’ olanı tüketilmeli

Karbonhidrat kaynağı olan her yiyecek vücut için şeker kaynağıdır. Besinlerin yapısında bulunan karbonhidratlar basit ve kompleks bir yapıda bulunur. Örneğin; bal, reçel, pekmez, sofra şekeri, meyve şekeri gibi karbonhidratlar basit yapıdayken; esmer ekmekler, makarna, pirinç, bulgur, kuru baklagiller, tahıllı simit gibi unlu mamuller kompleks karbonhidratı oluşturur. Vücudumuz, kompleks yapıdaki karbonhidratı sindirirken daha fazla emek harcar. Basit şekerler ise tüketilmesiyle birlikte kana karışmaya başlar. Sağlıklı beslenme içerisinde günlük enerji ihtiyacının en az yarısının karbonhidrat kaynaklarından sağlanması önemli olmakla birlikte, ‘sağlıklı şeker’ kaynakları tüketilmelidir.

Esmer diye rengine aldanmayın!

Şeker tüketimi konusunda masum olduğu düşünülerek esmer şeker kullanılır. Ancak esmer şeker, beyaz şeker kristallerinin şeker kamışı melasıyla çeşitli oranlarda karıştırılmasıyla elde edilir. Tıpkı beyaz şekere benzer enerji ve karbonhidrat içerir. Bu nedenle esmer rengine aldanıp sağlıklı olduğunu düşünmek yanlıştır. ‘Diyet’ adı altındaki yiyecek ve içeceklerle, diyet tatlılar ve tatlandırıcıların da kilo aldırdığı yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur.

Meyve neden aşırı tüketilmemeli?

Her şeyin doğal olanını tüketmek gerekir. Meyveler, fruktoz yani meyve şekerinden zengin besinlerdir. Meyvelerin içeriğinin basit şeker olduğunu unutmamak gerekir ve aşırı tüketiminden kaçınmak şarttır. Meyvelerin aşırı tüketiminden kaçınmak obezite, kalp hastalıkları, diyabet ve kanser risklerinin azaltılması açısından önemli olmakla birlikte, vitamin ve mineral deposu meyvelerin günlük en az 2-4 porsiyon tüketilmesiyle de aynı hastalıkların önüne geçilebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle meyveler suyu sıkılarak değil, posasıyla tüketilmelidir.

Şekeri değişik isimlerle tüketiriz

Şeker, satın aldığımız bir besinin etiketinde pek çok farklı isimle karşımıza çıkar. Bu nedenle dikkat etmek ve ürün etiketlerini iyi okumak gerekir. İşte o isimlerden bazıları şunlardır: Kahverengi şeker, invert şeker, mısır şurubu, laktoz, desktroz, malt şurubu, fruktoz, maltoz, meyve suyu konsantresi, glukoz, sofra şekeri, fruktozlu mısır şurubu, sukroz, bal, şekerkamışı. Üstelik bu şekerleri yakabilmek çok da kolay değil. Örneğin 1 kase sütlaç 6 yemek kaşığı şekere denk gelirken, bunu yakabilmek için en az 40 dakika tempolu yürüyüş gerekir.

Hangi besinde ne kadar şeker var?

  • 1 porsiyon meyve = 1,5 yemek kaşığı şeker
  • 4 yemek kaşığı etli nohut yemeği = 1,5 yemek kaşığı şeker
  • 2 küp sofra şekeri = 1 tatlı kaşığı şeker
  • 1 kase sütlaç = 6 yemek kaşığı şeker
  • 1 adet simit = 4,5 yemek kaşığı şeker
  • 330 ml gazlı içecek = 3 yemek kaşığı
  • 1 kase meyveli yoğurt = 2 yemek kaşığı şeker
  • 1 adet çikolatalı gofret = 3 yemek kaşığı şeker
  • 2 dilim baklava = 4 yemek kaşığı şeker
  • 1 kase krem karamel = 5 yemek kaşığı şeker
  • Kahvelere ilave edilen 2 porsiyon şurup = 1 yemek kaşığı şeker
  • 1 orta boy karamelli kahve = 2,5 yemek kaşığı şeker
  • 200 ml çikolatalı süt = 2,5 yemek kaşığı şeker
  • Patates cipsi (100 g) = 4 yemek kaşığı şeker
  • 5 adet tatlı bisküvi = 3 yemek kaşığı şeker
  • 1 orta dilim kek = 3 yemek kaşığı şeker